ഐ​​​​ഫ​​​​ൽ ഗോ​​​​പു​​​​രം ഫ്രാ​​​​ൻ​​​​സി​​​​ന്‍റെ ദേ​​​​ശീ​​​​യ​​​​ത​​​​യെ പ്ര​​​​തി​​​​നി​​​​ധീ​​​​ക​​​​രി​​​​ക്കു​​​​ന്നു. നോ​​​​ട്ട​​​​ർ​​​​ഡാം ക​​​​ത്തീ​​​​ഡ്ര​​​​ലാ​​​​ക​​​​ട്ടെ ഫ്ര​​​​ഞ്ച് സം​​​​സ്കാ​​​​ര​​​​ത്തി​​​​ന്‍റെ പ്ര​​​​തീ​​​​ക​​​​മാണ്.   ഫ്ര​​​​ഞ്ച് വി​​​​പ്ല​​​​വ​​​​ത്തെ അ​​​​തി​​​​ജീ​​​​വി​​​​ച്ച ക​​​​ത്തീ​​​​ഡ്ര​​​​ൽ പു​​​​ന​​​​ർ​​​​നി​​​​ർ​​​​മാ​​​​ണ​​​​ത്തി​​​​നി​​​​ടെ അ​​​​ഗ്നി​​​​ബാ​​​​ധ​​​​യ്ക്കി​​​​ര​​​​യാ​​​​യ​​​​ത് ഫ്ര​​​​ഞ്ചുകാ​​​​ർ​​​​ക്കു സ​​​​ഹി​​​​ക്കാ​​​​നാ​​​​വാ​​​​ത്ത ന​​​​ഷ്ട​​​​മാ​​​​ണു വ​​​​രു​​​​ത്തി​​​​യി​​​​രി​​​​ക്കു​​​​ന്ന​​​​ത്. അ​​​​തു​​​​കൊ​​​​ണ്ടാ​​​​ണ് ഫ്രാ​​​​ൻ​​​​സി​​​​നു മൊ​​​​ത്തം തീ​​​​പി​​​​ടി​​​​ച്ചു​​​​വെ​​​​ന്ന സ​​​​ങ്ക​​​​ടം പ്ര​​​​സി​​​​ഡ​​​​ന്‍റ് ഇ​​​​മ്മാ​​​​നു​​​​വ​​​​ൽ മ​​​​ക്രോ​​​​ൺ പ​​​​ങ്കു​​​​വ​​​​ച്ച​​​​ത്.   ക്രി​​​​സ്തു​​​​വി​​​​നെ ധ​​​​രി​​​​പ്പി​​​​ച്ച മു​​​​ൾ​​​​ക്കി​​​​രീ​​​​ട​​​​വും കു​​​​രി​​​​ശി​​​​ൽ ത​​​​റ​​​​യ്ക്കാ​​​​നു​​​​പ​​​​യോ​​​​ഗി​​​​ച്ച ആ​​​​ണി​​​​യും അ​​​​ട​​​​ക്ക​​​​മു​​​​ള്ള അ​​​​മൂ​​​​ല്യ​​​​വ​​​​സ്തു​​​​ക്ക​​​​ളു​​​​ടെ സൂ​​​​ക്ഷി​​​​പ്പുകേ​​​​ന്ദ്രം.

1163-1345 നോ​ട്ട​ർഡാം ​ക​ത്തീ​ഡ്ര​ൽ നി​ർ​മാ​ണം. പു​രാ​ത​ന ഗാ​ളോ-​റോ​മ​ൻ പ​ട്ട​ണ​മാ​യ ല്യു​ട്ടേ​ഷ്യ​യു​ടെ സ്ഥാ​ന​ത്താ​ണ് ഇ​തു പ​ണി​ത​ത്. 127 മീ​റ്റ​ർ നീ​ളം, 48 മീ​റ്റ​ർ വീ​തി, 47 മീ​റ്റ​ർ ഉ​യ​രം. ഗോ​പു​ര​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് 68 മീ​റ്റ​ർ ഉ​യ​രം. പ​ടി​ഞ്ഞാ​റേ ഗോ​പു​രം 1200-ൽ ​നി​ർ​മാ​ണം തു​ട​ങ്ങി. 1240-ൽ ​വ​ട​ക്കേ ഗോ​പു​രം തീ​ർ​ന്നു. 1250-ൽ ​തെ​ക്കേ ഗോ​പു​ര​വും. ഫ്ര​ഞ്ച് ഗോ​ഥി​ക് വാ​സ്തു​വി​ദ്യ​യു​ടെ മ​കു​ടോ​ദാ​ഹ​ര​ണ​മാ​ണ് ഈ ​ദേ​വാ​ല​യം.  1789-93 ഫ്ര​ഞ്ച് വി​പ്ല​വം. ക​ലാ​പ​കാ​രി​ക​ൾ ക​ത്തീ​ഡ്ര​ലി​നു നാ​ശ​ന​ഷ്ടം വ​രു​ത്തി. ബൈ​ബി​ളി​ലെ രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ 28 പ്ര​തി​മ​ക​ളു​ടെ ശി​ര​സ് ത​ക​ർ​ത്തു. ഇ​വ​യി​ൽ 21 എ​ണ്ണം 1977-ൽ ​സ​മീ​പ​ത്തു ന​ട​ത്തി​യ ഖ​ന​ന​ത്തി​ൽ ക​ണ്ടെ​ത്തി. ഇ​വ ക്ലൂ​ണി മ്യൂ​സി​യ​ത്തി​ൽ പ്ര​ദ​ർ​ശി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. ക​ത്തീ​ഡ്ര​ലി​ലെ മ​ണി​ക​ൾ ഉ​രു​ക്കി പീ​ര​ങ്കി​യു​ണ്ട​ക​ൾ നി​ർ​മി​ച്ചു.  1804: നെ​പ്പോ​ളി​യ​ൻ ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി ദേ​വാ​ല​യം ആ​രാ​ധ​ന​യ്ക്കാ​യി വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ത്തു. ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി​യു​ടെ കി​രീ​ട​ധാ​ര​ണം ഈ ​ദേ​വാ​ല​യ​ത്തി​ൽ ന​ട​ത്തി.   1831: വി​ക്‌​തോ​ർ യൂ​ഗോ​യു​ടെ നോ​ട്ട​ർഡാ​മി​ലെ കൂ​ന​ൻ എ​ന്ന നോ​വ​ൽ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു. അ​ക്കാ​ല​മാ​യ​പ്പോ​ഴേ​ക്ക് ദേ​വാ​ല​യം ഉ​പേ​ക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട നി​ല​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു. കൂ​ന​ൻ ക്വാ​സി​മോ​ന്തോ​യു​ടെ ക​ഥ ദേ​വാ​ല​യ പു​ന​രു​ദ്ധാ​ര​ണ​ത്തി​ലേ​ക്ക് ജ​ന​ശ്ര​ദ്ധ ആ​ക​ർ​ഷി​ച്ചു.

1844: ദേ​വാ​ല​യ പു​ന​രു​ദ്ധാ​ര​ണം ആ​രം​ഭി​ച്ചു. ഴാ​ങ് ബ​പ്തീ​സ്ത് ലാ​സൂ​സും യൂ​ജീ​ൻ എ​മ്മാ​നു​വ​ലും നേ​തൃ​ത്വം ന​ൽ​കി.  1905: ദേ​വാ​ല​യം ഫ്ര​ഞ്ച് സ​ർ​ക്കാ​ർ ഏ​റ്റെ​ടു​ത്തു. ച​രി​ത്രസ്മാ​ര​ക​മാ​യി പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു.   1909: ജോ​വാ​ൻ ഓ​ഫ് ആ​ർ​കി​നെ പ​ത്താം പി​യൂ​സ് മാ​ർ​പാ​പ്പ ഈ ​ദേ​വാ​ല​യ​ത്തി​ൽ​വ​ച്ച് വാ​ഴ്ത്ത​പ്പെ​ട്ട​വ​ളാ​യി പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു.   1944 ഓ​ഗ​സ്റ്റ്: ജ​ർ​മ​ൻ പി​ടി​യി​ൽനി​ന്നു പാ​രീ​സ് മോ​ച​നം നേ​ടി​യ​തി​നു കൃ​ത​ജ്ഞ​താ​ബ​ലി നോ​ട്ട​ർഡാം ​ക​ത്തീ​ഡ്ര​ലി​ൽ. ജ​ന​റ​ൽ​മാ​രാ​യ ചാ​ൾ​സ് ഡി​ഗോ​ളും ഫി​ലി​പ്പ് ലെ​ക്ല​റും പ​ങ്കെ​ടു​ത്തു.  1991: നോ​ട്ട​ർ ഡാം ​ക​ത്തീ​ഡ്ര​ൽ യു​നെ​സ്കോ​യു​ടെ ലോ​ക പൈ​തൃ​ക പ​ട്ടി​ക​യി​ൽ.   2012-13: ക​ത്തീ​ഡ്ര​ലി​ന്‍റെ 850-ാം വാ​ർ​ഷി​കം

പാ​​​​രീ​​​​സി​​​​ന്‍റെ കാവൽവി​​​​ശു​​​​ദ്ധ​​​​​​​​രാ​​​​യ ഡെ​​​​നി​​​​സി​​​​ന്‍റെ​​​​യും ജ​​​​ന​​​​വീ​​​​വി​​​​ന്‍റെ​​​​യും തി​​​​രു​​​​ശേ​​​​ഷി​​​​പ്പു​​​​ക​​​​ൾ സൂ​​​​ക്ഷി​​​​ച്ചി​​​​രി​​​​ക്കു​​​​ന്ന സ്ഥ​​​​ലം. നെ​​​​പ്പോ​​​​ളി​​​​യ​​​​ൻ ഫ്രാ​​​​ൻ​​​​സി​​​​ന്‍റെ ച​​​​ക്ര​​​​വ​​​​ർ​​​​ത്തി​​​​യാ​​​​യി കി​​​​രീ​​​​ടം ധ​​​​രി​​​​ച്ച വേ​​​​ദി. ജ​​​​ർ​​​​മ​​​​നി​​​​യു​​​​ടെ ആ​​​​ധിപ​​​​ത്യ​​​​ത്തി​​​​ൽ​​​​നി​​​​ന്നു പാരീസ് മോ​​​​ചി​​​​ത​​​​മാ​​​​യ​​​​തി​​​​ന്‍റെ കൃ​​​​ത​​​​ജ്ഞ​​​​താ​​​​ബ​​​​ലി ന​​​​ട​​​​ന്ന സ്ഥ​​​​ലം. ഗോ​​​​ഥി​​​​ക് വാ​​​​സ്തു​​​​വി​​​​ദ്യ​​​​യു​​​​ടെ മ​​​​നോ​​​​ഹാ​​​​രി​​​​ത. മ​​​​നോ​​​​ഹ​​​​ര​​​​മാ​​​​യ ചി​​​​ല്ലുജ​​​​നാ​​​​ല​​​​ക​​​​ൾ. മ​​​​ണി​​​​ക​​​​ൾ, 8000 പൈപ്പുകൾ ഉള്ള ഓ​​​​ർ​​​​ഗ​​​​ൻ തു​​​​ട​​​​ങ്ങി പു​​​​രാ​​​​ത​​​​ന സാ​​​​ങ്കേ​​​​തി​​​​ക​​​​ത്തി​​​​ക​​​​വു നി​​​​റ​​​​ഞ്ഞ ഉ​​​​പ​​​​ക​​​​ര​​​​ണ​​​​ങ്ങ​​​​ൾ. വി​​​​ക്ത​​​​ർ യൂ​​​​ഗോ​​​​യു​​​​ടെ നോ​​​​ട്ട​​​​ർ​​​​ഡാ​​​​മി​​​​ലെ കൂ​​​​ന​​​​ൻ എ​​​​ന്ന നോ​​​​വ​​​​ൽ. പാ​​​​രീ​​​​സ് അ​​​​തി​​​​രൂ​​​​പ​​​​ത​​​​യു​​​​ടെ ക​​​​ത്തീ​​​​ഡ്ര​​​​ൽ. പാ​​​​രീ​​​​സി​​​​ൽ ഏ​​​​റ്റ​​​​വും കൂ​​​​ടു​​​​ത​​​​ൽ പേ​​​​ർ സ​​​​ന്ദ​​​​ർ​​​​ശി​​​​ക്കു​​​​ന്ന സ്ഥ​​​​ലം (​​​​വ​​​​ർ​​​​ഷം 1.2 കോ​​​​ടി പേ​​​​ർ).നോ​​​​ട്ട​​​​ർ​​​​ഡാം ക​​​​ത്തീ​​​​ഡ്ര​​​​ലി​​​​നെ വ്യ​​​​ത്യ​​​​സ്ത​​​​മാ​​​​ക്കു​​​​ന്ന, ലോ​​​​ക​​​​പൈ​​​​തൃ​​​​ക കേ​​​​ന്ദ്ര​​​​ങ്ങ​​​​ളി​​​​ലൊ​​​​ന്നാ​​​​യി മാ​​​​റ്റു​​​​ന്ന അ​​​​നേ​​​​കം സ​​​​വി​​​​ശേ​​​​ഷ​​​​ത​​​​ക​​​​ളു​​​​ണ്ട്.

ക​​​​ർ​​​​ത്താ​​​​വി​​​​ന്‍റെ മു​​​​ൾ​​​​ക്കി​​​​രീ​​​​ടം  യേ​​​​ശു​​​​വി​​​​ന്‍റെ പീ​​​​ഡാ​​​​നു​​​​ഭ​​​​വ​​​​വു​​​​മാ​​​​യി ബ​​​​ന്ധ​​​​പ്പെ​​​​ട്ട തി​​​​രു​​​​ശേ​​​​ഷി​​​​പ്പു​​​​ക​​​​ളാ​​​​ണ് ക​​​​ത്തീ​​​​ഡ്ര​​​​ലി​​​​ന്‍റെ പ്ര​​​​ധാ​​​​ന പ്ര​​​​ത്യേ​​​​ക​​​​ത. യേ​​​​ശു​​​​വി​​​​ന്‍റെ ത​​​​ല​​​​യി​​​​ൽ ചൂ​​​​ടി​​​​ച്ച മു​​​​ൾ​​​​ക്കി​​​​രീ​​​​ട​​​​ത്തി​​​​ന്‍റെ ഭാ​​​​ഗ​​​​മാ​​​​ണ് ഇ​​​​തി​​​​ലൊ​​​​ന്ന്. മു​​​​ൾ​​​​ക്കി​​​​രീ​​​​ട​​​​ത്തി​​​​ൽ ചു​​​​റ്റി​​​​യ നാ​​​​ട ജ​​​​റു​​​​സ​​​​ലേ​​​​മി​​​​ൽ​​​​നി​​​​ന്നു കൊ​​​​ണ്ടു​​​​വ​​​​ന്ന​​​​താ​​​​ണെ​​​​ന്നു വി​​​​ശ്വ​​​​സി​​​​ക്ക​​​​പ്പെ​​​​ടു​​​​ന്നു. പ്ര​​​​ത്യേ​​​​ക​​​​മാ​​​​യി അ​​​​ല​​​​ങ്ക​​​​രി​​​​ച്ചാ​​​​ണ് സം​​​​ര​​​​ക്ഷി​​​​ച്ചി​​​​രി​​​​ക്കു​​​​ന്ന​​​​ത്. യേ​​​​ശു​​​​വി​​​​നെ ത​​​​റ​​​​ച്ച കു​​​​രി​​​​ശി​​​​ന്‍റെ ഒ​​​​രു ക​​​​ഷ​​​​ണം, ത​​​​റ​​​​യ്ക്കാ​​​​നു​​​​പ​​​​യോ​​​​ഗി​​​​ച്ച ആ​​​​ണി​​​​ക​​​​ളി​​​​ലൊ​​​​ന്ന് എ​​​​ന്നി​​​​വ​​​​യും ഇ​​​​വി​​​​ടെ​​​​യു​​​​ണ്ട്.   വി​ശു​ദ്ധ ലൂ​യി​യു​ടെ ലി​ന​ൻ വ​സ്ത്ര​വും ഇ​വി​ടെ സൂ​ക്ഷി​ക്കു​ന്നു. പ​തി​മ്മൂന്നാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ൽ ജീ​വി​ച്ചി​രു​ന്ന ലൂ​യി രാ​ജാ​വ് വി​ശു​ദ്ധ പ​ദ​വി​യി​ലേ​ക്കു​യ​ർ​ത്ത​പ്പെ​ട്ട ഏ​ക ഫ്ര​ഞ്ച് അ​ധി​കാ​രി​യാ​ണ്.

തി​രു​ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ളെ​ല്ലാം സു​ര​ക്ഷി​ത​മാ​ണെ​ന്നാ​ണ് പാ​രീ​സ് അ​ധി​കൃ​ത​ർ അ​റി​യി​ച്ച​ത്. ചി​​​​ല്ലുജ​​​​നാ​​​​ല​​​​ക​​​​ൾ  സ്റ്റെ​​​​യി​​​​ൻ​​​​ഡ് ഗ്ലാ​​​​സ് പാ​​​​ന​​​​ലു​​​​ക​​​​ൾ ഉ​​​​പ​​​​യോ​​​​ഗി​​​​ച്ചു നി​​​​ർ​​​​മി​​​​ച്ച മൂ​​​​ന്നു റോ​​​​സ് വി​​​​ൻ​​​​ഡോ (​​​​പ​​​​ള്ളി​​​​ക​​​​ളി​​​​ൽ കാ​​​​ണു​​​​ന്ന വ​​​​ലി​​​​യ വൃ​​​​ത്താ​​​​കൃ​​​​തി​​​​യി​​​​ലു​​​​ള്ള ജ​​​​നാ​​​​ല)​​​​ക​​​​ൾ ഇ​​​​വി​​​​ടെ ഉ​​​​ണ്ടാ​​​​യി​​​​രു​​​​ന്നു. പൂ​​​​ക്ക​​​​ളു​​​​ടെ ദ​​​​ള​​​​ങ്ങ​​​​ൾ പോ​​​​ലെ​​​​യു​​​​ള്ള ഓ​​​​രോ ഭാ​​​​ഗ​​​​ത്തും ചി​​​​ത്ര​​​​ങ്ങ​​​​ളു​​​​ണ്ട്. പ​​​​ഴ​​​​യ​​​​ നി​​​​യ​​​​മ​​​​ത്തി​​​​ലെ​​​​യും പു​​​​തി​​​​യ നി​​​​യ​​​​മ​​​​ത്തി​​​​ലെ​​​​യും അ​​​​പ്പ​​​​സ്തോ​​​​ല​​​​ന്മാ​​​​രു​​​​ടെ ജീ​​​​വി​​​​ത​​​​ത്തി​​​​ലെ​​​​യും ക​​​​ഥ​​​​ക​​​​ളാ​​​​ണ് ചി​​​​ത്ര​​​​ങ്ങ​​​​ളാ​​​​യി അ​​​​വ​​​​ത​​​​രി​​​​പ്പി​​​​ച്ചി​​​​രി​​​​ക്കു​​​​ന്ന​​​​ത്.

പ​​​​ടി​​​​ഞ്ഞാ​​​​റ്, തെ​​​​ക്ക്, വ​​​​ട​​​​ക്കു ഭാ​​​​ഗ​​​​ത്താ​​​​യി​​​​ട്ടാ​​​​ണ് റോ​​​​സ് വി​​​​ൻ​​​​ഡോ​​​​ക​​​​ൾ. തെ​​​​ക്കു ഭാ​​​​ഗ​​​​ത്തു​​​​ള്ള 43 അ​​​​ടി വ്യാ​​​​സ​​​​മു​​​​ള്ള ഏ​​​​റ്റ​​​​വും വ​​​​ലു​​​​ത് ടൂ​​​​റി​​​​സ്റ്റു​​​​ക​​​​ളു​​​​ടെ പ്ര​​​​ധാ​​​​ന ആ​​​​ക​​​​ർ​​​​ഷ​​​​ക​​​​കേ​​​​ന്ദ്ര​​​​മാ​​​​ണ്. ജ​​​​നാ​​​​ല​​​​ക​​​​ൾ തീ​​​​പി​​​​ടി​​​​ത്ത​​​​ത്തെ അ​​​​തി​​​​ജീ​​​​വി​​​​ച്ചെന്നാണു​​​​ റിപ്പോർട്ട്.  മണിഗോ​​​​പു​​​​ര​​​​ങ്ങ​​​​ൾ ഇ​​​​ര​​​​ട്ട മ​​​​ണി​​​​ഗോ​​​​പു​​​​ര​​​​ങ്ങ​​​​ളാ​​​​ണ് ക​​​​ത്തീ​​​​ഡ്ര​​​​ലി​​​​ന്‍റെ മു​​​​ഖ​​​​മു​​​​ദ്ര. ര​​​​ണ്ടു ഗോ​​​​പു​​​​ര​​​​ങ്ങ​​​​ൾ​​​​ക്കും 68 മീ​​​​റ്റ​​​​ർ ഉ​​​​യ​​​​രം. 387 പ​​​​ടി​​​​ക​​​​ൾ ക​​​​യ​​​​റി​​​​യാ​​​​ൽ പാ​​​​രീ​​​​സ് ന​​​​ഗ​​​​രം മു​​​​ഴു​​​​വ​​​​ൻ കാ​​​​ണാ​​​​ം. മണിഗോ​​​​പു​​​​ര​​​​ങ്ങ​​​​ൾ തീ​​​​പി​​​​ടി​​​​ത്ത​​​​ത്തി​​​​ൽ​​​​നി​​​​ന്നു ര​​​​ക്ഷപ്പെട്ടു.  മ​​​​ണി​​​​ക​​​​ൾ

പ​​​​ത്തു മ​​​​ണി​​​​ക​​​​ളാ​​​​ണു​​​​ള്ള​​​​ത്. ഇ​​​​മ്മാ​​​​നു​​​​വ​​​​ൽ എ​​​​ന്നു പേ​​​​രു​​​​ള്ള ഏ​​​​റ്റ​​​​വും വ​​​​ലി​​​​യ മ​​​​ണി​​​​ക്ക് 23 ട​​​​ൺ ഭാ​​​​ര​​​​മു​​​​ണ്ട്. 1685ലാ​​​​ണ് ‍ഇ​​​​തു സ്ഥാ​​​​പി​​​​ച്ച​​​​ത്. ഫ്ര​​​​ഞ്ച് ച​​​​രി​​​​ത്ര​​​​ത്തി​​​​ലെ സു​​​​പ്ര​​​​ധാ​​​​ന നി​​​​മി​​​​ഷ​​​​ങ്ങ​​​​ളി​​​​ൽ ഇ​​​​മ്മാ​​​​നു​​​​വ​​​​ലി​​​​ന്‍റെ മു​​​​ഴ​​​​ക്കം പാ​​​​രീ​​​​സ് നി​​​​വാ​​​​സി​​​​ക​​​​ൾ കേ​​​​ട്ടു. ര​​​​ണ്ടു ലോ​​​​ക​​​​മ​​​​ഹാ​​​​യു​​​​ദ്ധ​​​​ങ്ങ​​​​ളും അ​​​​വ​​​​സാ​​​​നി​​​​ച്ച​​​​പ്പോ​​​​ൾ മു​​​​ഴ​​​​ങ്ങി​​​​യ​​​​ത​​​​ട​​​​ക്കം. ദ ​​​​ഗ്രേ​​​​റ്റ് ഓ​​​​ർ​​​​ഗ​​​​ൻ  ദ ​​​​ഗ്രേ​​​​റ്റ് ഓ​​​​ർ​​​​ഗ​​​​ൻ എ​​​​ന്നു വി​​​​ളി​​​​ക്കു​​​​ന്ന പ​​​​ള്ളി​​​​യി​​​​ലെ ഓ​​​​ർ​​​​ഗ​​​​ൺ 1403ലാ​​​​ണ് ആ​​​​ദ്യം നി​​​​ർ​​​​മി​​​​ച്ച​​​​ത്. പി​​​​ന്നീ​​​​ടി​​​​ങ്ങോ​​​​ട്ട് പ​​​​ല​​​​പ്പോ​​​​ഴാ​​​​യി അ​​​​റ്റ​​​​കു​​​​റ്റ​​​​പ്പ​​​​ണി​​​​യും ന​​​​വീ​​​​ക​​​​ര​​​​ണ​​​​വും ന​​​​ട​​​​ത്തി. ഏ​​​​റ്റ​​​​വും അ​​​​വ​​​​സാ​​​​നം 2013ലാ​​​​യി​​​​രു​​​​ന്നു. 8000 പൈ​​​​പ്പു​​​​ക​​​​ളാ​​​​ണ് ഓ​​​​ർ​​​​ഗ​​​​നു ശ​​​​ബ്ദം ന​​​​ല്കു​​​​ന്ന​​​​ത്. ചി​​​​ല പൈ​​​​പ്പു​​​​ക​​​​ൾ​​​​ക്ക് എ​​​​ണ്ണൂ​​​​റി​​​​ല​​​​ധി​​​​കം വ​​​​ർ​​​​ഷം പ​​​​ഴ​​​​ക്ക​​​​മു​​​​ണ്ട്. ഓ​​​​ർ​​​​ഗ​​​​ൻ സു​​​​ര​​​​ക്ഷി​​​​ത​​​​മാ​​​​ണെ​​​​ന്നാ​​​​ണ് പാ​​​​രീ​​​​സ് ഡെ​​​​പ്യൂ​​​​ട്ടി മേ​​​​യ​​​​ർ ഇ​​​​മ്മാ​​​​നു​​​​വ​​​​ൽ ഗ്രി​​​​ഗ​​​​റി അ​​​​റി​​​​യി​​​​ച്ച​​​​ത്.  പ​​​​ള്ളി​​​​യു​​​​ടെ മ​​​​ധ്യ​​​​ത്തി​​​​ൽ, മേ​​​​ൽ​​​​ക്കൂ​​​​ര​​​​യി​​​​ൽ​​​​നി​​​​ന്ന് ആ​​​​കാ​​​​ശ​​​​ത്തേ​​​​ക്ക് ഉ​​​​യ​​​​ർ​​​​ന്നു​​​​നി​​​​ൽ​​​​ക്കു​​​​ന്ന സ്തൂ​​​​പി​​​​ക തീ​​​​പി​​​​ടി​​​​ത്ത​​​​ത്തി​​​​ൽ ന​​​​ശി​​​​ച്ചു. പാ​​​​രീ​​​​സി​​​​ന്‍റെ സം​​​​ര​​​​ക്ഷ​​​​ക വി​​​​ശു​​​​ദ്ധ​​​​രു​​​​ടെ തി​​​​രു​​​​ശേ​​​​ഷി​​​​പ്പു​​​​ക​​​​ൾ സ്തൂ​​​​പി​​​​ക​​​​യി​​​​ലാ​​​​ണു സൂ​​​​ക്ഷി​​​​ച്ചി​​​​രു​​​​ന്ന​​​​ത്.   സ്തൂ​​​​പി​​​​ക പ​​​​ല​​​​പ്പോ​​​​ഴാ​​​​യി മാ​​​​റ്റ​​​​ങ്ങ​​​​ൾ​​​​ക്കു വി​​​​ധേ​​​​യ​​​​മാ​​​​യി​​​​രു​​​​ന്നു. ഫ്ര​​​​ഞ്ച് വി​​​​പ്ല​​​​വ​​​​ത്തി​​​​ൽ ന​​​​ശി​​​​പ്പി​​​​ക്ക​​​​പ്പെ​​​​ട്ട ഇ​​​​ത് 1860ൽ ​​​​പു​​​​ന​​​​ർ​​​​നി​​​​ർ​​​​മി​​​​ച്ച​​​​താ​​​​യി​​​​രു​​​​ന്നു.