സാഹിത്യകാരൻ കാരൂർ സോമനും ഞാനും 12 ദിവസം കൊണ്ട് 4 രാജ്യങ്ങൾ സന്ദർശിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെയാണ് യാത്ര പുറപ്പെട്ടത്. ഞങ്ങളുടെ സഞ്ചാരപദത്തിലെ രണ്ടാമത്തെ രാജ്യമായ ബൾഗേറിയയുടെ തലസ്ഥാനമായ സോഫിയയിൽ താമസിക്കുമ്പോൾ അവിടെ നിന്നും നോർത്ത് മാസിഡോണിയയുടെ തലസ്ഥാനമായ സ്‌കോപ്പിയയിലേക്ക് ദിവസവും വൺ ഡേ ബസ് ട്രിപ്പ് ഉള്ള കാര്യം അറിയുവാൻ കഴിഞ്ഞു. അങ്ങനെ ബോണസായി ഒരു രാജ്യം കൂടി സന്ദർശിക്കുവാൻ കിട്ടിയ അവസരം പാഴാക്കാതെ പിറ്റേ ദിവസത്തേക്ക്‌ തന്നെ ടിക്കറ്റ് ബുക്ക് ചെയ്തു. രാവിലെ തന്നെ ബസ് പുറപ്പെടുന്ന സ്ഥലത്തെത്തി. ബുക്കാറെസ്റ്റിൽ നിന്നും ഡ്രാക്കുളകോട്ടയിലേക്ക് പോയ പോലെ ഒരു മിനി ബസ്‌ ഞങ്ങൾക്കായി അവിടെ പുറപ്പെടാൻ റെഡി ആയി കിടന്നിരുന്നു. യാത്രക്കാർ ഇരിപ്പിടങ്ങളിൽ ഇരുന്നതോടെ ബസ് പുറപ്പെടുവാൻ തയ്യാറെടുത്തു. കടന്നുപോകുന്ന ഭൂപ്രകൃതികളുടെ നേർക്കാഴ്ചകൾ കാണാൻ ആകാംക്ഷയോടെ ഞാൻ ഒരു വിൻഡോ സീറ്റ് കണ്ടെത്തി. ബസ് സ്റ്റേഷനിൽ നിന്ന് അകന്നപ്പോൾ, സോഫിയയുടെ നഗര വ്യാപനം ക്രമേണ ഉരുണ്ട കുന്നുകളിലേക്കും പച്ചപ്പ് നിറഞ്ഞ ഗ്രാമങ്ങളിലേക്കും വഴിമാറി. വിചിത്രമായ ഗ്രാമങ്ങളിലൂടെയും ഫലഭൂയിഷ്ഠമായ കൃഷിയിടങ്ങളിലൂടെയും വളഞ്ഞുപുളഞ്ഞുകൊണ്ട് റോഡ് ഞങ്ങളുടെ മുൻപിൽ നീണ്ടു. ബൾഗേറിയയ്ക്കും നോർത്ത് മാസിഡോണിയയ്ക്കും ഇടയിലുള്ള ബോർഡർ ക്രോസിംഗിൽ ബസ് കുറച്ചുനേരം നിർത്തി, അവിടെ പാസ്‌പോർട്ടുകൾ പരിശോധിച്ച് സ്റ്റാമ്പ് ചെയ്തു. വൈകിയാണെങ്കിലും, യാത്രക്കാർ കഥകൾ കൈമാറുകയും ലഘുഭക്ഷണങ്ങൾ പങ്കിടുകയും ചെയ്യുന്ന അന്തരീക്ഷം സന്തോഷകരമായിരുന്നു. ഞങ്ങൾ യാത്ര പുനരാരംഭിച്ചപ്പോൾ, ഉയർന്ന കൊടുമുടികളും അഗാധമായ മലയിടുക്കുകളും ദുർഘടമായ ഭൂപ്രകൃതിയിലൂടെ ഒരു പാത കൊത്തിയെടുത്തുകൊണ്ട് പ്രകൃതിദൃശ്യങ്ങൾ കൂടുതൽ നാടകീയമായി. ബാൽക്കൻ ഭൂപ്രകൃതിയുടെ കേവലമായ ഗാംഭീര്യത്തിൽ ഒരു ഭയം തോന്നി, ചുറ്റുമുള്ള പ്രകൃതി സൗന്ദര്യത്തിൽ ഞാൻ അത്ഭുതപ്പെട്ടു. ഒടുവിൽ, മണിക്കൂറുകളോളം നീണ്ട യാത്രയ്‌ക്ക് ശേഷം,സ്‌കോപ്പിയയുടെ സ്കൈലൈൻ ദൃശ്യമായി, പർവതങ്ങളുടെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ അഭിമാനത്തോടെ ഉയരുന്ന അതിൻ്റെ ഐക്കണിക് ലാൻഡ്‌മാർക്കുകൾ. ബസ് സ്റ്റേഷനിൽ എത്തിയപ്പോൾ ഈ ഊർജ്ജസ്വലമായ നഗരം എന്തെല്ലാം കൗതുകങ്ങളാണ് ഒളിപ്പിച്ചു വച്ചിരിക്കുന്നത് എന്നറിവാനുള്ള ആകാംഷ വല്ലാത്തൊരു ഊർജം നൽകി . ബസ് ഡ്രൈവറോട് നന്ദിയോടെ തലയാട്ടി, ക്ഷീണം എല്ലാം മാറി വർദ്ധിത ഉത്സാഹത്തോടെ ഞങ്ങൾ ബസിൽ നിന്ന് ഇറങ്ങി. ഇനി 7 മണിക്കൂറുകളോളം ഞങ്ങൾക്ക് ഇഷ്ടം പോലെ യാത്ര ചെയ്യാം. വൈകുന്നേരം അഞ്ചു മണിയോടെ ബസ് സ്റ്റേഷനിൽ എത്തിയാൽ മതി. സ്‌കോപ്പിയയിലെ തിരക്കേറിയ തെരുവുകൾ മുന്നിൽ, ബാൽക്കണിലെ ഈ ആകർഷകമായ കോണിൽ നിന്നും നഗരസന്ദർശനത്തിന് ഞാനും കാരൂർ സോമനും തയ്യാറായി. സ്‌കോപ്പിയയുടെ ചടുലമായ അന്തരീക്ഷത്തിൽ മുഴുകാൻ ഞങ്ങൾ സമയം പാഴാക്കിയില്ല. പരമ്പരാഗത കരകൗശലവസ്തുക്കൾ മുതൽ നാവിൽ വെള്ളമൂറുന്ന നാടൻ പലഹാരങ്ങൾ വരെ വിൽക്കുന്ന കടകളാൽ നിറഞ്ഞ ഇടുങ്ങിയ തെരുവുകളുടെ തിരക്കേറിയ ഓൾഡ് ബസാർ ആയിരുന്നു ഞങ്ങളുടെ ആദ്യ സ്റ്റോപ്പ്. നൂറ്റാണ്ടുകൾ പഴക്കമുള്ള ഈ ചന്തയുടെ കാഴ്ചകളും ശബ്ദങ്ങളും ഗന്ധങ്ങളും ഉൾക്കൊണ്ട് ഞങ്ങൾ ഇടവഴികളിലൂടെ അലഞ്ഞു. അവിടെ പുരാതന ഒട്ടോമൻ വാസ്തുവിദ്യ ആധുനിക കഫേകളും ഷോപ്പുകളുമായും ഒത്തുചേരുന്നു. സ്‌കോപ്പിയെയുടെ സമ്പന്നമായ സാംസ്‌കാരിക പൈതൃകത്തിൻ്റെ പഴമ വെളിപ്പെടുത്തുന്ന ഉരുളൻ കല്ല് പാകിയ തെരുവുകളിലൂടെ ഞങ്ങൾ അലഞ്ഞുനടക്കുമ്പോൾ, എക്കാലവും തീക്ഷ്‌ണമായ നിരീക്ഷകനായ കാരൂർ ധാരാളം കുറിപ്പുകൾ എടുത്തു. കാലെ കോട്ടയുടെ സന്ദർശനമായിരുന്നു അടുത്തത്. ഞങ്ങളുടെ യാത്രയുടെ പ്രധാന ആകർഷണങ്ങളിലൊന്ന്.അവിടെ നിന്നും ഞങ്ങൾ സ്‍കോപ്പിയെയുടെ മേൽക്കൂരകളിലേക്ക് നോക്കുമ്പോൾ, എന്റെ ചിന്ത നഗരത്തിൻ്റെ പ്രക്ഷുബ്ധമായ ചരിത്രത്തെക്കുറിച്ചും പ്രതികൂല സാഹചര്യങ്ങളെ അഭിമുഖീകരിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചും ആയിരുന്നു. കാലെ കോട്ടയുടെ സന്ദർശനത്തിന് ശേഷം നല്ല വിശപ്പ്. രാവിലെ താമസിക്കുന്ന ഹോട്ടലിൽ നിന്ന് കഴിച്ച പ്രഭാത ഭക്ഷണത്തിന് ശേഷം മണിക്കൂറുകൾ കഴിഞ്ഞിരിക്കുന്നു. ഉച്ച ഭക്ഷണത്തിനായി ഓൾഡ് ബസാറിലെ കോസ്മോസ് എന്ന റസ്റ്ററന്റിൽ കയറി. മെനുവിൽ നോക്കി കെബാബിനും സലാഡിനും ഓർഡർ ചെയ്തു അതിന്റെ കൂടെ നാനും അതിനു പറ്റിയ സോസും കിട്ടിയപ്പോൾ ഉച്ചഭക്ഷണം ഗംഭീരം. ഉച്ച ഭക്ഷണത്തിനു ശേഷം ഞങ്ങൾ നഗരചത്വരവും ചുറ്റുമുള്ള വീഥികൾ കാണുന്നതിനും മദർ തെരേസ മ്യൂസിയം സന്ദർശിക്കുന്നതിനും മാറ്റിവച്ചു. വലിയ ആർട് ഗാലറികൾ മുതൽ വർണ്ണാഭമായ തെരുവ് ചുവർച്ചിത്രങ്ങൾ വരെ, എല്ലാത്തരം കലാകാരന്മാർക്കും സ്‌കോപ്പിയെ ഒരു സങ്കേതമാണ്. ഓരോ തെരുവിലും പ്രദർശിപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന സർഗ്ഗാത്മകതയിൽ ആശ്ചര്യപ്പെട്ടുകൊണ്ട് ഞങ്ങൾ നഗരത്തിൻ്റെ അതിമനോഹരമായ തെരുവകളിലൂടെ നടന്നു. സ്‌കോപ്പിയെയിലെ സമൃദ്ധമായ പ്രതിമകൾ ഏതൊരു സഞ്ചാരിയെയും അത്ഭുതപ്പെടുത്തും .എവിടെ നോക്കിയാലും പ്രതിമകൾ. പ്രതിമകൾ നഗരത്തിൻ്റെ സങ്കീർണ്ണമായ ചരിത്രം, സാംസ്കാരിക പൈതൃകം, രാഷ്ട്രീയ ചലനാത്മകത എന്നിവയുടെ പ്രതിഫലനമാണ്. പ്രതിമകളുടെ നിർമ്മിതിക്ക് പിന്നിൽ നിരവധി ഘടകങ്ങൾ കാരണമാകാം. റോമൻ, ബൈസൻ്റൈൻ, ഓട്ടോമൻ, യുഗോസ്ലാവ് കാലഘട്ടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള സ്വാധീനങ്ങളോടെ നൂറ്റാണ്ടുകളായി നാഗരികതയുടെ ഒരു വഴിത്തിരിവാണ് സ്‌കോപ്പിയെ. ഓരോ യുഗവും നഗരത്തിൽ അടയാളം പതിപ്പിച്ചു, ഈ ചരിത്ര കാലഘട്ടങ്ങളുടെ ദൃശ്യ ഓർമ്മപ്പെടുത്തലുകളായി പ്രതിമകൾ പ്രവർത്തിക്കുന്നു. യുഗോസ്ലാവിയയുടെ പിരിച്ചുവിടലിനും വടക്കൻ മാസിഡോണിയ ഒരു സ്വതന്ത്ര രാഷ്ട്രമായി ഉയർന്നതിനും ശേഷം, മാസിഡോണിയൻ ദേശീയ ഐഡൻ്റിറ്റി സ്ഥാപിക്കുന്നതിനും ആഘോഷിക്കുന്നതിനുമുള്ള ഒരു കൂട്ടായ ശ്രമം നടന്നിട്ടുണ്ട്. ഈ ഐഡൻ്റിറ്റി രൂപപ്പെടുത്തുന്നതിലും ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിലും ചരിത്രപുരുഷന്മാരുടെയും ദേശീയ നായകന്മാരുടെയും സാംസ്കാരിക ഐക്കണുകളുടെയും പ്രതിമകൾ ഒരു പങ്കു വഹിക്കുന്നു.1963-ലെ ഭൂകമ്പത്തിൽ സ്‌കോപ്പിയെയിൽ കാര്യമായ നാശം സംഭവിച്ചു, ഇത് വിപുലമായ പുനർനിർമ്മാണ ശ്രമങ്ങൾക്ക് കാരണമായി. സമീപ വർഷങ്ങളിൽ, നഗര കേന്ദ്രത്തെ പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കാനും അതിൻ്റെ സൗന്ദര്യാത്മക ആകർഷണം വർദ്ധിപ്പിക്കാനും ലക്ഷ്യമിട്ടുള്ള സ്‍കോപ്പിയെ 2014 സംരംഭം ഉൾപ്പെടെയുള്ള നഗര നവീകരണ പദ്ധതികൾക്ക് നഗരം വിധേയമായിട്ടുണ്ട്. ഈ ശ്രമങ്ങളുടെ ഭാഗമായി, പൊതു ഇടങ്ങൾ മനോഹരമാക്കുന്നതിനും മാസിഡോണിയൻ ചരിത്രവും സംസ്കാരവും പ്രദർശിപ്പിക്കുന്നതിനുമായി നിരവധി പ്രതിമകളും സ്മാരകങ്ങളും സ്ഥാപിച്ചു. അധികാരത്തിലുള്ളവരുടെ ആശയങ്ങളെയും അജണ്ടകളെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന രാഷ്ട്രീയ ചിഹ്നമായും പ്രതിമകൾക്ക് പ്രവർത്തിക്കാനാകും. സ്‌കോപ്പിയെയിലെപ്രതിമകളുടെ വ്യാപനം വിവാദത്തിൻ്റെയും സംവാദത്തിൻ്റെയും വിഷയമാണ്, ഇത് സ്മാരകത്തിലെ അമിതമായ ശ്രദ്ധയും പൊതുഫണ്ടിൻ്റെ ദുരുപയോഗവും ആണെന്ന് വിമർശകർ വാദിക്കുന്നു. മൊത്തത്തിൽ, സ്‌കോപ്‌ജെയിലെ പ്രതിമകളുടെ സമൃദ്ധി, നഗരത്തിൻ്റെ സമ്പന്നമായ സ്വാധീനം, ഭാവിയിലേക്കുള്ള അഭിലാഷങ്ങൾ, അതിൻ്റെ സാമൂഹിക-രാഷ്ട്രീയ ഭൂപ്രകൃതിയുടെ സങ്കീർണ്ണതകൾ എന്നിവ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്ന ഒരു ബഹുമുഖ പ്രതിഭാസമാണ്. മാസിഡോണിയൻ, അന്തർദേശീയ കലാകാരന്മാർ എന്നിവരുടെ സൃഷ്ടികളുടെ വൈവിധ്യമാർന്ന ശേഖരം കൊണ്ട് സമ്പന്നമായ കണ്ടംപററി ആർട്ട് മ്യൂസിയം പ്രധാന ആകർഷണങ്ങളിലൊന്ന് ആണ്. പ്രദർശനത്തിലെ സർഗ്ഗാത്മകതയിലും പുതുമയിലും പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ട് കാരൂർ, നിരീക്ഷണങ്ങളും ഉൾക്കാഴ്ചകളും കൊണ്ട് തൻ്റെ നോട്ട്ബുക്കിൻ്റെ പേജ് പേജ് നിറച്ചു. നഗരത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രിയപ്പെട്ട വ്യക്തികളിൽ ഒരാളായ മദർ തെരേസയ്ക്ക് ആദരാഞ്ജലികൾ അർപ്പിക്കാതെ സ്‌കോപ്പിയയിലൂടെയുള്ള ഞങ്ങളുടെ യാത്ര പൂർത്തിയാകില്ല. മദർ തെരേസ മെമ്മോറിയൽ ഹൗസിലേക്ക് ഞങ്ങൾ യാത്രതിരിച്ചു, ഈ ഐതിഹാസിക മനുഷ്യസ്‌നേഹിയുടെ ജീവിതത്തിനും പൈതൃകത്തിനും ഉള്ള ആദരാഞ്ജലി. മ്യൂസിയത്തിലേക്ക് കാലെടുത്തുവച്ചപ്പോൾ, സ്ഥലത്തു വ്യാപിച്ചിരിക്കുന്ന ശാന്തതയുടെ ബോധം ഞങ്ങളെ ഞെട്ടിച്ചു. ഫോട്ടോഗ്രാഫുകളും പുരാവസ്തുക്കളും സ്വകാര്യ വസ്‌തുക്കളും ദരിദ്രരിൽ ഏറ്റവും ദരിദ്രരെ സേവിക്കാൻ സ്വയം സമർപ്പിച്ച ഒരു സ്ത്രീയുടെ ജീവിതത്തിലേക്കുള്ള നേർക്കാഴ്ച്ചകൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്തു. മദർ തെരേസ മാമോദിസ ചെയ്യപ്പെട്ട സേക്രഡ് ഹാർട്ട് ഓഫ് ജീസസ് റോമൻ കത്തോലിക്കാ പള്ളി സ്ഥിതി ചെയ്ത സ്ഥലത്താണ് മദർ തെരേസ മ്യൂസിയം പണിതിരിക്കുന്നത്. ആ പുണ്യവതിയുടെ ജീവിതത്തിൻ്റെ സ്മരണകളാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട ഈ ലളിതമായ ഇടത്തിൽ, ആ വിശുദ്ധയുടെ കാൽച്ചുവടുകളിൽ നടക്കാനുള്ള അവസരത്തിൽ ഞങ്ങൾക്ക് അഗാധമായ സന്തോഷം തോന്നി. കൽക്കട്ടയിലെ വിശുദ്ധ തെരേസ എന്നറിയപ്പെടുന്ന മദർ തെരേസ, 1910 ഓഗസ്റ്റ് 26 ന്, അന്നത്തെ ഓട്ടോമൻ സാമ്രാജ്യത്തിൻ്റെ ഭാഗമായിരുന്ന, ഇപ്പോൾ നോർത്ത് മാസിഡോണിയയുടെ തലസ്ഥാനമായ സ്‌കോപ്പിയയിൽ അഞ്ജെസ് ഗോൺഷെ ബോജാക്സിയു എന്ന പേരിൽ ജനിച്ചു. മാതാ പിതാക്കൾ അൽബേനിയൻ വംശജരാണ്. അവർ അൽബേനിയയിൽ നിന്നും സ്‌കോപ്പിയയിലേക്ക് കുടിയേറിയവരായിരുന്നു. സ്‌കോപ്പിയയിലെ അവളുടെ ആദ്യകാല ജീവിതം അവളുടെ പിന്നീടുള്ള മാനുഷിക പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് അടിത്തറയിടുകയും അവളുടെ അനുകമ്പയുള്ള ലോകവീക്ഷണം രൂപപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്തു. സ്‌കോപ്പിയയിൽ വളർന്ന മദർ തെരേസയെ അവരുടെ കുടുംബത്തിൻ്റെ കത്തോലിക്കാ വിശ്വാസവും അവർ ചെയ്‌ത ജീവകാരുണ്യ പ്രവർത്തനങ്ങളും ആഴത്തിൽ സ്വാധീനിച്ചു. അവളുടെ മാതാപിതാക്കളായ നിക്കോളയും ഡ്രാനഫൈൽ ബോജാക്സിയുവും അവളിൽ ദയനീയമായ അനുകമ്പയും ദൗർഭാഗ്യവുമുള്ളവരോട് സഹാനുഭൂതിയും വളർത്തി. ചെറുപ്പം മുതലേ മദർ തെരേസ മറ്റുള്ളവരെ സഹായിക്കുന്നതിൽ അസാമാന്യമായ സമർപ്പണം കാണിച്ചു. രോഗികളുടെയും ദരിദ്രരുടെയും വീടുകൾ സന്ദർശിക്കാൻ അവൾ പലപ്പോഴും അമ്മയ്‌ക്കൊപ്പം പോയിരുന്നു, അവിടെ സ്‌കോപ്പിയയിലെ പലരെയും അലട്ടുന്ന കഷ്ടപ്പാടുകളും ദാരിദ്ര്യവും അവൾ നേരിട്ട് കണ്ടു. 18-ാം വയസ്സിൽ മദർ തെരേസ സ്‌കോപ്പിയ വിട്ട് അയർലണ്ടിലെ സിസ്റ്റേഴ്‌സ് ഓഫ് ലൊറെറ്റോയിൽ ചേരുകയും അവിടെ കന്യാസ്ത്രീയായി യാത്ര ആരംഭിക്കുകയും ചെയ്തു. നഴ്‌സും അധ്യാപികയും ആയി പരിശീലനത്തിന് ശേഷം, അവളെ ഇന്ത്യയിലേക്ക് അയച്ചു, അവിടെ അവൾ തൻ്റെ ജീവിതകാലം മുഴുവൻ കൊൽക്കത്തയിലെ (പഴയ കൽക്കട്ട) ചേരികളിലെ ദരിദ്രരായ പാവപ്പെട്ടവരെ സേവിച്ചു. ചെറുപ്പത്തിൽ തന്നെ സ്‌കോപ്പിയ വിട്ടെങ്കിലും, നഗരത്തിലെ മദർ തെരേസയുടെ ജീവിതം അവളുടെ സ്വഭാവത്തിലും മൂല്യങ്ങളിലും ആഴത്തിലുള്ള സ്വാധീനം ചെലുത്തി. അവളുടെ ജീവിതത്തിലുടനീളം അത് പ്രകടവുമായിരുന്നു. സ്‌കോപ്പിയയിലെ തൻ്റെ കുട്ടിക്കാലത്തെക്കുറിച്ചും അനുകമ്പ, ദയ, നിസ്വാർത്ഥത എന്നിവയുടെ പ്രാധാന്യത്തെക്കുറിച്ച് അവൾ അവിടെ പഠിച്ച പാഠങ്ങളെക്കുറിച്ചും സ്‌നേഹത്തോടെ ഓർത്തിരുന്നു. 2016-ൽ, കത്തോലിക്കാ സഭ മദർ തെരേസയെ വിശുദ്ധയായി പ്രഖ്യാപിച്ച അവസരത്തിൽ, സ്‌കോപ്പിയയിലെ മദർ തെരേസ മാമോദിസ ചെയ്യപ്പെട്ട സേക്രഡ് ഹാർട്ട് ഓഫ് ജീസസ് റോമൻ കത്തോലിക്കാ പള്ളി നില നിന്നിരുന്ന സ്ഥലത്തു സ്മാരകം പണിയാൻ ഗവർമെന്റ് തീരുമാനിച്ചു. 2008 മെയ് മാസത്തിലാണ് സ്മാരകത്തിന്റെ നിർമ്മാണം ആരംഭിച്ചത്. മാസിഡോണിയ ഗവൺമെൻ്റിൻ്റെ സാമ്പത്തിക സഹായവും സാംസ്കാരിക മന്ത്രാലയവുമാണ് പദ്ധതി നടപ്പിലാക്കിയത്. അവളുടെ ജീവിതത്തിനും പൈതൃകത്തിനും സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന ഒരു മ്യൂസിയവും തീർത്ഥാടന കേന്ദ്രവുമാണ്. ഇന്ന്, സ്‌കോപ്പിയയിലെ സന്ദർശകർക്ക് ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രിയപ്പെട്ട മനുഷ്യസ്‌നേഹികളിൽ ഒരാളുടെ രൂപീകരണ വർഷങ്ങളെക്കുറിച്ച് പഠിക്കാനും അവളുടെ സ്‌നേഹത്തിൻ്റെയും സേവനത്തിൻ്റെയും ശാശ്വതമായ ആത്മാവിന് ആദരാഞ്ജലികൾ അർപ്പിക്കാനും കഴിയും. മ്യൂസിയം സന്ദർശിക്കുന്നവർക്ക് മദർ തെരേസയുടെ അസാധാരണമായ ജീവിതത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ആഴത്തിലുള്ള ധാരണ മാത്രമല്ല, സഹാനുഭൂതിയോടും ദയയോടും ഉള്ള ഒരു നവീന പ്രതിബദ്ധതയും ഉണ്ടാകുവാൻ കാരണമാകുന്നു. സ്‌കോപ്പിയെയിലെ ഞങ്ങളുടെ യാത്ര അവസാനിക്കുവാൻ സമയമായി എന്നോർപ്പിച്ചു കൊണ്ട് സൂര്യൻ അസ്തമിക്കാൻ തയാറെടുപ്പ് തുടങ്ങിക്കഴിഞ്ഞു. കുറച്ച് മണിക്കൂറുകൾകൊണ്ട് ഞങ്ങൾക്ക് കിട്ടിയ എണ്ണമറ്റ അനുഭവങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഞാൻ ചിന്തിച്ചു . പുരാതന കോട്ടകൾ മുതൽ തിരക്കേറിയ ചന്തകൾ വരെ, സ്വാദിഷ്ടമായ തെരുവ് ഭക്ഷണം മുതൽ ചിന്തോദ്ദീപകമായ കലകൾ വരെ,സ്‌കോപ്പിയ ഞങ്ങളുടെ ഹൃദയങ്ങളെ കവർന്നെടുത്തു. ഈ ആകർഷകമായ നഗരത്തോട് വിടപറയുമ്പോൾ, ഇവിടെ നിന്നും ലഭിച്ച ഓർമ്മകൾ എന്നും നിലനിൽക്കുമെന്ന് ഞങ്ങൾക്കറിയാമായിരുന്നു.

ഹെലീൻ കൊടുങ്കാറ്റിൻ്റെ ദുരന്തങ്ങൾ അവസാനിക്കും മുമ്പ് മറ്റൊരു ഭീകര കൊടുങ്കാറ്റായ മിൽട്ടൻ്റെ പിടിയിലേക്ക് അമരുകയാണ് ഫ്ലോറിഡ. മിൽട്ടൻ ഇപ്പോൾ കാറ്റഗറി അഞ്ച് കൊടുങ്കാറ്റായി മാറിയിരിക്കുകയാണ്. ഏറ്റവും അപകടകരമായ കൊടുങ്കാറ്റിന്റെ ഗണത്തിൽപ്പെട്ടവയെയാണ് കാറ്റഗറി അഞ്ചിൽ ഉൾപ്പെടുത്തുക. അന്തരീക്ഷ താപനില വളരെ കൂടിയതിനാൽ വലിയ തിരമാലകൾ ആഞ്ഞടിക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ടെന്ന് കാലാവസ്ഥ വകുപ്പ് മുന്നറിയിപ്പ് നൽകി. മുൻകരുതലിന്റെ ഭാഗമായി ഫ്ളോറിഡയിൽ അടിയന്തരാവസ്ഥ പ്രഖ്യാപിച്ചു. ഫ്ളോറിഡയുടെ പശ്ചിമ തീരങ്ങളിൽ പ്രാദേശിക സമയം ഇന്ന് രാത്രിയോടെ മിൽട്ടൻ നിലംതൊടാൻ സാധ്യതയെന്നാണ് അധികൃതർ മുന്നറിയിപ്പ് നൽകുന്നത്. മിൽട്ടൻ കൊടുങ്കാറ്റ് സംസ്ഥാനത്തിൻ്റെ പടിഞ്ഞാറൻ തീരത്ത് വീശിയടിക്കുന്നതിനാൽ ദശലക്ഷക്കണക്കിന് താമസക്കാരോട് ഒഴിഞ്ഞുപോകാൻ ഫ്ലോറിഡ അധികൃതർ അഭ്യർത്ഥിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. നിരവധി ആശുപത്രികളിലെയും വയോജനകേന്ദ്രങ്ങളിലേയും ആളുകളെ ഒഴിപ്പിച്ചു. ഫ്‌ളോറിഡ ഗവർണർ റോൺ ഡിസാൻ്റിസ് തീരപ്രദേശത്ത് താമസിക്കുന്നവരോട് ഒഴിപ്പിക്കൽ ഉത്തരവുകൾ ഗൗരവമായി എടുക്കണമെന്ന് നിർദേശിച്ചു. ഷാർലറ്റ്, സിട്രസ്, കോളിയർ, ഹെർണാണ്ടോ, ഹിൽസ്‌ബറോ, ലീ, ലെവി, മനാറ്റി, മരിയോൺ, പാസ്‌കോ, പിനെല്ലാസ്, സരസോട്ട, സെൻ്റ് ജോൺസ്, വോലൂസിയ എന്നിവയുൾപ്പെടെ ഫ്ലോറിഡയുടെ പടിഞ്ഞാറൻ തീരത്തുള്ള നിരവധി കൗണ്ടികളിൽ നിർബന്ധിത ഒഴിപ്പിക്കൽ ഉത്തരവുകൾ ഉണ്ട്. എല്ലാ ഒഴിപ്പിക്കൽ ഓർഡറുകളും ഫ്ലോറിഡയിലെ എമർജൻസി മാനേജ്‌മെൻ്റ് വെബ്‌സൈറ്റിൽ ലിസ്റ്റ് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. “ദയവായി ടമ്പാ ബേ ഏരിയയിലാണെങ്കിൽ നിങ്ങൾ ഒഴിഞ്ഞുമാറണം. നിങ്ങൾ പോയാൽ കൊടുങ്കാറ്റ് മൂലമുള്ള മുങ്ങിമരണങ്ങൾ 100 ശതമാനം തടയാനാകും.” ഫ്ലോറിഡ എമർജൻസി മാനേജ്‌മെൻ്റ് എക്‌സിക്യൂട്ടീവ് ഡയറക്ടർ കെവിൻ ഗുത്രി വാർത്താ സമ്മേളനത്തിൽ അഭ്യർത്ഥിച്ചു. 2005 ലെ റീത്ത ചുഴലിക്കാറ്റിന് ശേഷം ഏറ്റവും പ്രഹരശേഷിയുള്ള കൊടുങ്കാറ്റായിരിക്കും മിൽട്ടൻ എന്നാണ് പ്രവചനം. യുഎസിൽ കനത്ത നാശം വിതച്ച ഹെലൻ ചുഴലിക്കാറ്റിന് പിന്നാലെ മിൽട്ടനും കൂടിയെത്തുന്നത് വലിയ ആശങ്കയാണ് ഉണ്ടാക്കുന്നത്. അമേരിക്കയിലെ തെക്ക് കിഴക്കൻ സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ ആഞ്ഞടിച്ച ഹെലൻ ചുഴലിക്കാറ്റിൽ 160ലധികം പേരാണ് മരിച്ചത്.